پیشینهٔ وزارت کار و امور اجتماعی

 

در سال ۱۳۵۹ هجری خورشیدی با ادغام تعدادی از ادارات که به گونهٔ غیر منسجم و پراگنده در گسترهٔ کار و رفاه اجتماعی فعالیتداشتند، نهادی زیر نام «ریاست عمومی کار و تأمینات اجتماعی» در چهارچوب شورای وزیران به فعالیت آغاز نمود.

این ریاست در سال ۱۳۶۳ زیر نام «کمیتهٔ دولتی کار و تأمینات اجتماعی» همچون یک ادارهٔ مستقل، تغییر موقف داده و در میزان۱۳۶۷ به نام «ادارهٔ مرکزی کار و تأمینات اجتماعی» به سطح مافوق رتبه منظور و فعالیت‌هایش را به سطح ادارات دولتی، غیردولتی ومؤسسات خارجی در افغانستان دنبال نمود.

در سال ۱۳۶۹ ریاست‌های «کودکستان‌ها»، «پرورشگاه‌ها» و «میرمنو تولنه» که قلمرو کاری هریک شان در عرصهٔ رفاه اجتماعی بود،به اساس فرمان شماره ۸۱۶ مؤرخ ۱۳۶۹/۳/۵ دولت وقت و تأیید شورای ملی، به این اداره مدغم و به سطح وزارت گسترش یافت.

در سال ۱۳۷۶ و پس از تسلط طالبان بر کابل، وزارت کار و امور اجتماعی دوباره به سطح ریاست عمومی مافوق رتبه تنزیل نمود. باایجاد ادارهٔ مؤقت، این ریاست دوباره به سطح وزارت گسترش پیدا کرد و در سال ۱۳۸۵ به اساس حکم شماره ۱۹۰۳مؤرخ ۱۳۸۵/۵/۲۳ریاست جمهوری اسلامی افغانستان، وزارت امور شهدا و معلولین نیز به وزارت کار و امور اجتماعی پیوست که به نام «وزارت کار، اموراجتماعی، شهدا و معلولین» نام‌گزاری گردیده، دارای ۴ معینیت و ۳۴ ریاست ولایتی بود، یکی از وزارت های کلیدی جمهوری اسلامیافغانستان شمرده می‌شد و در بخش امور کار، مصئونیت اجتماعی، رفاه و تهیه خدمات برای ا شخاص دارای معلولیت و ورثۀ شهدافعالیت می‌نمود.

در سال ۱۳۹۷ هجری خورشیدی،‌ به اساس فرمان شماره ۷۵ مؤرخ ۱۳۹۷/۷/۱۵ مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان، درمورد ایجاد «ادارهٔ ملی حمایت از افراد دارای معلولیت و ورثهٔ شهدا» معینیت امور شهدا و معلولین از چهارچوب وزارت کار، اموراجتماعی، شهدا و معلولین جدا گردیده و این‌ نهاد، دوباره زیر نام «وزارت کار و امور اجتماعی» به کارش ادامه داده؛ دارای سه معینیت،ریاست‌های مرکزی، واحدهای دومی و سی و سه ریاست ولایتی بوده، در بخش امور کار، مصئونیت اجتماعی و ارایهٔ خدمات به کودکان واقشار آسیب‌پذیر جامعه فعالیت می‌نماید و یکی از وزارت‌های کلیدی دولت جمهوری اسلامی افغانستان است.     

تفاهم نامۀ افغانستان؛ سندی که استراتیژی انکشاف وسیع افغانستان را بیان می‌دارد، نکات،‌ بارز و مستقل را شناسایی نموده‌است کهعبارت ‌اند از: امنیت، حکومت‌داری خوب، حاکمیت قانون و حقوق بشر، انکشاف اقتصادی و اجتماعی بوده، از این رو؛ نقش وزارت کار وامور اجتماعی به ویژه در عرصۀ تحقق اهداف این تفاهم‌نامه، بسیار مهم می‌باشد.

وزارت کار و امور اجتماعی؛ جهت ادا نمودن رسالت خود، برنامه‌هایی را طرح نموده‌است که عبارت اند از: برنامۀ رفاه کار و انکشافمهارت‌ها، برنامۀ رفاه اجتماعی و برنامهٔ انکشاف ظرفیت اداری و مالی.

اهداف و مقاصد: فراهم نمودن یک شبکۀ مؤثر مصئونیت اجتماعی برای گروه‌های محروم و منزوی، فراهم‌سازی تسهیلات لازم جهتانکشاف مهارت‌ها، فرصت‌های کاریابی و رفاه نیروی کار، مبدل ساختن وزارت و ریاست های آن به یک نهاد عصری، با کفایت ومؤثر کهقادر به ادارهٔ عرصه‌های کلیدی کار و اموراجتماعی گردیده و بدین‌وسیله در بازسازی و انکشاف اجتماعی - اقتصادی افغانستان سهیمگردد.

فهرست اسامی مقامات وزارت کار و امور اجتماعی  از اولین رییس مستقل تا اکنون

محترم اسدالله " کاوش" رئیس کمیته دولتی کار و تامینات اجتماعی سال 1366هجری خورشیدی اجرای وظیفه می‌نمود.

 

محترمه صالحه فاروق اعتمادی که در شهر کابل متولد گردیده‌است و  دوره لیسه را نیز در همین شهر  به اتمام رسانید. ایشان اززنان تحصیل یافته  دورۀ امانیه شمرده می‌شد  و در دورۀ سلطنت محمد ظاهرشاه به حیث رئیس ریاست مؤسسۀ نسوان ایفای وظیفهمی‌نمود، خانم صالحه فاروق اعتمادی یکی اززنان فعال دورۀ خویش بوده است که  اقدام  به  تشکیل مکتبی کرد که این مکتب،  تاسطح بکلوریا (لیسه) برای خانم‌های جوان، ازدواج کرده که اجازه رفتن به مکتب را نداشت  ایجاد شد ،  از اثر پیشنهاد این مؤسسهبیست‌چهار  جوزا،  به‌نام روزمادر در کشورما رسمیت یافت . اعتمادی برای حقوق  و آزادی زنان شب وروز زحمت می‌کشید و درسال1370 هجری خورشیدی به عنوان وزیر اموراجتماعی از ظرف حزب وطن معرفی گردید.

 

مولوی احمدنظربلخی در سال 1371 هجری خورشیدی به‌حیث وزیر امور اجتماعی ایفای وظیفه می‌نمود.

 

سید حسین انوری؛ در سال 1334 هجری خورشیدی در ولایت پروان به‌دنیا آمد و مکتب را درلیسه ابن‌سینا کابل به‌پایان رسانید وتحصیلات عالی خود را در تربیه معلم ادامه داد ، ایشان در سال 1371هجری خورشیدی عضویت کابینۀ دولت اسلامی را حاصلنمود و به‌حیث وزیرکار، اموراجتماعی معرفی شد.

 

مخدوم عبدالسلام سعادت درسال 1376 هجری خورشیدی، به‌حیث وزیر امور اجتماعی وظیفه می‌نمود.

 

محترم عبدالغیاث قانع در سال 1421 هجری قمری به سمت رئیس عمومی کار و امور اجتماعی ایفای وظیفه  می‌نمود.

 

محترم محمد میرویس صادق در سال 1352 در ولایت هرات چشم به‌جهان گشود و  دوره لیسه را در همین ولایت به‌پایان رساند و برایادامه تحصیلات عالی روانه‌ای فرانسه گردید که در رشتۀ حقوق و علوم سیاسی به دانشگاه، سوربن فرانسه راه یافت و از آن دانشگاهمدرک،  فراغت به‌دست آورد. ایشان، درسال 1380 به عنوان وزیر کار و امور اجتماعی،  حکومت انتقالی  تعیین گردید.

 

محترم نور محمد قرقین در سال ١٣٣٢ در ولایت جوزجان متولد گردید ، موصوف دورۀ لیسه را در آن ولایت به‌پایان رسانید و دورۀ  لیسانس را در رشتۀ حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل مؤفقانه به‌پایان رساند و درسال 1381 هجری خورشیدی رهبری وزارتکار، اموراجتماعی ، شهدا ومعلولین را عهده دارگردید.

 

محترم استاد حکیم  تنیوال درسال1325 هجری خورشیدی در ولایت خوست دیده به جهان گشود، دوره لیسه را درمکتب رحمان بابابه‌پایان رسانید و تحصیلات عالی خویش را در رشتۀ جامعه شناسی تا درجۀ ماستری درجمهوری فدرال آلمان دنبال کرد. استاد تنیوالبه‌حیث چهرۀ برازندۀ اجتماعی وفرهنگی درسمت‌ها وموقف‌های گونه‌گون، چون: معلم ، استاد‌ پوهنتون، والی ولایت خوست، وزیرمعادنوسرانجام درسال1383 هجری خورشیدی وزیر کار  و امور اجتماعی تعیین گردید.

 

محترم سید اکرام الدین معصومی درسال ۱۳۳۲ خورشيدی و درلایت تخارمتولد گرديده است. موصوف مکتب را در لیسه زيرينگ تخاردر سال ۱۳۵۰ خورشيدی به‌اتمام رسانيده و مدرک لیسانس دررشته ساینس را از دانشگاه کابل در سال ۱۳۵۷ خورشيدی به‌دستآورده و  در اواخر سال 1383 و اوایل سال 1384  به‌حیث وزیر کار و امور اجتماعی معرفی گردید.

 

محترم نور محمد قرقین در سال ١٣٣٢ در ولایت جوزجان به‌دنیا آمد، موصوف دورۀ لیسه را در آن  ولایت به‌اتمام رسانید و دوره  لیسانس را در رشته حقوق و علوم سیاسی در دانشگاۀ کابل به‌پایان رسانید و درسال1385 برای بار دوم رهبری وزارت کار،اموراجتماعی،  شهدا ومعلولین را به‌عهده گرفت.

 

محترمه آمنه افضلی متولد سال 1336هجری خورشیدی ولایت هرات؛  وی تحصیلات ابتدایی را در هرات، کابل و مزارشریف به‌پایانرسانید و لیسانس خویش را از دانشکدۀ ساینس دانشگاۀ کابل در سال 1357 به‌دست آورد. افضلی درپست‌های مهم دولتی وظیفهنموده وعضو،  کادرعلمی دانشگاۀ  کابل نیز می‌باشد ، حکومت جمهوری اسلامی افغانستان بنابرخدمات شایستۀ‌شان، سرانجام ویرا درسال 1388 هجری خورشیدی به‌حیث وزیر کار، اموراجتماعی، شهد اومعلولین تعیین نمود.

 

محترمه دوکتور نسرین اوریاخیل درسال 1342هجری خورشیدی درولایت کابل چشم به جهان گشود ،  دورۀ  لیسه را در سال 1360 هجری خورشیدی در لیسه عالی رابعۀ بلخی به اتمام رسانید و در پایان همین سال شامل پوهنځی طب پوهنتون کابل شده و در سال1366 از پوهنځی متذکره به درجۀ لیسانس فارغ گردید و در فاصله اندک زمانی به‌خاطر ادامۀ تحصیل و علاقمندی که در رشتۀطبابت داشت درسال 1391 در حوزۀ صحت عامه (MPH) انستیتیوت علوم مدیریت کشور پاکستان مدرک ماستری به‌دست آورد.  داکترنسرین اوریا خیل آثارهای علمی وپژوهشی ازخود به‌جا‌ مانده‌است و درسال1394هجری خورشیدی درحکومت وحدت ملیبه‌حیث وزیرکار، امور اجتماعی،شهدا ومعلولین تعیین گردید.

 

فیض‌الله ذکی در ماۀ ثور 1396 به‌حیث وزیر کار و امور اجتماعی معرفی گردید که تا 11 حمل 1398 در این سمت باقی ماند اوپیش از این نماینده مردم در پارلمان بود و سمت‌های گونه‌گون دولتی را مؤفقانه پشت سر گذشتانده بود.

 

محترم سید انورسادات فرزند سید مقیم در سال ۱۳۵۶ هجری خورشيدی در گذر ایلخانی کلان مرکز ولایت سرپل دیده به جهانگشود. آقای سادات دورۀ آموزش نخستین (ابتدایی) را در ليسهٔ منهاج السراج سرپل به پایان رسانیده‌ و مدرک کارشناسی(لیسانس) خویش را در سال ۱۳۸۰ هجری خورشيدی از دانشکدهٔ رادیو تلویزیون(ژورنالیزم) دانشگاه استانبول به ‌دستآورد.  محترم سید انور سادات؛ ازسال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۲ به‌حيث مدیرعمومی نشرات تلویزیون ملی جوزجان و ازسال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹به‌حيث رییس عمومی رادیوتلویزیون آیینه کار کرده‌است.  ایشان از سال‌ ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ به عنوان وکیل منتخب مردم ولایت سرپل درمجلس نمایندگان، از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ به‌حیث والی فاریاب و از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۷ به‌حیث معاون شورای امنیت ملی ج.ا.اایفای وظیفه نموده‌است. آقای سادات از حمل ۱۳۹۸ تا سنبله ۱۳۹۹ سرپرست وزارت کار و امور اجتماعی بود.

 

محترم بشیراحمد ته‌ینج؛ فرزند چاری خان در سال ۱۳۵۳ هجری خورشیدی در ولایت فاریاب دیده به گیتی گشود.

آقای ته‌ینج پس از پایان دورۀ لیسه، مدرک کارشناسی (دورۀ لیسانس) خویش را در سال ۱۳۷۴ هجری خورشیدی در رشتۀ تاریخ ازدانشکدۀ تاریخ دانشگاۀ بلخ به دست آورد.

 وی در کنار زبان مادری (اوزبیکی) به زبان دری تسلط کامل داشته و به زبان‌های پشتو، ترکمنی، انگلیسی و ترکی نیز آشناییدارد. محترم بشیر احمد ته‌ینج از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸هجری خورشیدی به حیث عضو و معاون شورای ولایتی فاریاب کار کرده‌‌است.

از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۹ در موقف‌هایی چون عضو و منشی کمیسیون تفتیش مجلس نماینده‌گان و سخنگوی حزب جنبش ملیاسلامی افغانستان، عضو مؤسسات «UNHCR» و «IOM» در امور خیریه، عضو گروپ پارلمانی افغانستان- فرانسه، معاونبنیاد خیریهٔ مارشال دوستم، عضو ارشد تیم تحول و تداوم، عضو ارشد تیم ثبات و همگرایی و فعال جامعهٔ مدنی ایفای وظیفهنموده‌است.